سیستم مدیریتی
نظامی است هدفمند و سازماندهی شده با برنامه ریزی خاص که با تهیه دستورالعملها، روشهای اجرایی و استانداردها و مقررات جاری استقرار یافته و مورد بازنگری قرار می گیرد و در مقاطع زمانی مختلف اصلاح می گردد.
مزایای اجرا
* بررسی پروژه از نظر مسایل بهداشت، ایمنی و محیط زیست در تمامی مراحل
* اطمینان به مدیریت در مشخص کردن ریسکها و روشهای کنترل و کاهش آنها
* رعایت استانداردهای موجود در ارتباط با پروژه در تمامی مراحل HSE
* کاهش هزینه ها و افزایش سودآوری و رقابت در بازارهای جهانی بسترسازی مناسب جهت اخذ و اجرای کلیه استانداردهای مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست
* افزایش اطمینان پرسنل از کاهش و کنترل خطرات بالقوه و بالفعل موجود در پروژه و اثرات سوء آنها
اعضای تیم اجرایی HSE
* دبیر تیم
* متخصص HSE
* نماینده بهره برداری
*از مهندس فرایند، متخصص ایمنی نصب، متخصص کنترل فرایند و سایر افراد نیز می توان کمک گرفت.
عناصر سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست
1. رهبری و تعهد
2. خط مشی و اهداف استراتژیک
3. سازمان، منابع و مستند سازی
4. ارزیابی و مدیریت ریسک
5. طرحریزی
6. استقرار و پایش
7. ممیزی و بررسی مجدد
1. رهبری و تعهد در این بخش اعتقاد نیروی انسانی در سطوح مختلف سازمان از صدر تا ذیل (بالا تا پایین) و فرهنگ جاری در شرکت برای رسیدن به موفقیت نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست مورد بررسی و ملاحظه قرار میگیرد.
رهبری و تعهدشرکت بایستی نسبت به ایجاد و تداوم فرهنگی که حامی نظام مدیریت HSE براساس: اعتقاد به علایق و خواستههای شرکت برای بهبود اجراء اصول بهداشت، ایمنی و محیط زیست. ایجاد انگیزه برای بهبود اجراء اصول بهداشت، ایمنی و محیط زیست توسط کارکنان. پذیرش مسئولیت فردی و پاسخگویی برای اجراء اصول بهداشت، ایمنی و محیط زیست. اعتقاد به یک نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست کار آمد. باشد اقدام نموده و کارکنان شرکت و پیمانکاران آن بایستی درایجاد و حفظ یک چنین فرهنگ پویایی نقش داشته باشند.
نشانه های تعهد مدیریت به نظام مدیریت HSE
•تخصیص منابع مورد نیاز اعم از مالی، پشتیبانی و غیره (نظیر پول و زمان و …) به موضوعات ایمنی، بهداشت و محیط زیست
•عنوان نمودن موضوعات مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط زیست در ابتدای جلسات مختلف.
•مشارکت فعال در فعالیتهای مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط زیست و بررسیهای مربوط به آنها در سازمان و بخشهای تابعه آن.
•اهمیت دادن و دخالت ملاحظات ایمنی، بهداشت و محیط زیست در تصمیمگیریههای مدیریت
•قدردانی از مجریان و برسمیت شناختن موضوعات پس از دستیابی به اهداف ایمنی بهداشت و محیط زیست
•تشویق کارکنان برای ارائه پیشنهادات سازنده در زمینه معیارهای بهبود اجرای ایمنی، بهداشت و محیط زیست .
•مشارکت و ارزش نهادن به نوآوریهای که در داخل یا خارج سازمان در زمینه موضوعات ایمنی، بهداشت و محیط زیست حاصل گردیده است.
2. خط مشی و اهداف استراتژیک دراین بخش دیدگاهها ، مقاصد و خواسته های مدیریت و اصول عملکرد و اشتیاق ایشان نسبت به بهداشت، ایمنی و محیط زیست و هدف از بهبود کارآئی عملکرد HSE بیان میگردد. مدیریت ارشد شرکت بایستی خط مشیها و اهداف استراتژیک را تعیین و مستند نموده و اطمینان حاصل کند که آنها:
با اهداف و خط مشی تعیین شده از سوی شرکت مادر سازگار باشد.
مرتبط با فعالیتها، محصولات و خدمات قابل ارائه توسط شرکت بوده و همچنین تأثیرات آنها بر HSE نیز مد نظر قرار گیرد.
با سایر خط مشیهای جاری در شرکت سازگار باشد.
به همان میزان که به سایر خط مشیها و اهداف اهمیت داده میشود، مورد توجه قرار گیرد.
بدرستی استقرار یافته در تمامی سطوح سازمان مورد توجه قرار گرفته و در عمق سازمان جاری گردد.
در دسترس عموم قرار گیرد.
تمامی الزامات قانون و قوانین مربوطه در آنها رعایت گردد.
در جائی که قوانین و مقرراتی وجود ندارد، استانداردهایی که خودشان معیار قرار دادهاند، مورد استفاده قرار گیرد.
شرکت را ملزم به کاهش ریسکها و عوامل بالقوه آسیب رساندن بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی ناشی از فعالیتها، تولیدات یا خدمات به پایینترین حد ممکن نماید.
خط مشیخط مشی ایمنی و بهداشت به عنوان مثال میتواند در برگیرنده تعهد نسبت به:
برقراری روشهای اجرائی و ایجاد عادات توجه به ایمنی وبهداشت وجد و جهد در مسیر ایجاد محیط کاری، عاری از حادثه باشد.
فراهم نمودن تسهیلات، تجهیزات و واحدهای تولیدی که براساس اصول مهندسی ساخته شدهاند و حفظ نگهداری آنها در شرایط ایمن باشد. nصراحت در بیان مشکلات و مسائل و همچنین مشارکت در طرح موضوعات ایمنی، بهداشت را ترویج نمایند.
فراهم نمودن دورههای آموزشی به منظور توانا نمودن کارکنان برای انجام کار بطریق ایمن و حفظ سلامت آنها باشد.
انجام سلسله فعالیتهای تبلیغی سازمان یافته و منسجم برای بالا بردن دانش و آگاهی ایمنی، بهداشت باشد.
خط مشی زیست محیطی به عنوان مثال میتواند، بیانگر تعهد نسبت به:
توجه صحیح نسبت موضوعات محیط زیست وجد و جهد نمودن به منظور کاهش ریسکهای زیست محیطی به حداقل میزان ممکن باشد.
کاهش پساب (ضایعات) و صرفه جوئی در مصرف مواد، سوخت و انرژی باشد.
کاهش و در صورت امکان اجتناب از برون ریز و خروجیهای زیان آور برای محیط زیست باشد.
فراهم نمودن شرایط لازم برای برگزاری دورههای آموزشی و همچنین بالا بردن آگاهی کارکنان باشد.
مشارکت در فعالیتهای پیشگامان زیست محیطی و تدوین مقررات مربوطه باشد.
کاهش عوامل بالقوه آسیب رسان و تأثیرات سوء زیست محیطی طرحهای جدید و توسعهای به حداقل میزان ممکن باشد.
تلاش در جهت آرمان توسعه پایدار اقتصادی بر پایه موضوعات زیست محیطی باشد. از سوی بالاترین مقام، توسعه یافته و حمایت میشود باید به صورت قابل فهم برای گروههای ذینفع تهیه شده و در دسترس قرار گیرد (مثلا از طریق درج در گزارش سالیانه، تهیه کتابچه و نصب در تابلو اعلانات) شرکت میتواند دارای خط مشی جداگانه برای هر یک از بخشهای بهداشت، ایمنی و محیط زیست باشد یا اینکه یک خط مشی جامع بهداشت، ایمنی و محیط زیست داشته باشد.
3. سازمان، منابع و مستند سازی در این بخش سازمان دهی نیروی انسانی، منابع و مستند سازی برای کارآئی عملکرد HSE مورد بحث قرار میگیرد.
1. مسئولیتها و ساختار سازمانی
2. نماینده( نمایندگان) مدیریت
3. منابع
4. شایستگی و صلاحیت
عمومی آموزش
1. پیمانکاران
2. ارتباطات
3. مستند سازی و کنترل
مستند سازی نظام بهداشت، ایمنی و محیط زیست کنترل اسناد
1-3- مسئولیتها و ساختار سازمانی: ساختار سازمانی باید بیان کننده روابط بین قسمتهای ذیل باشد:
بخشهای عملیاتی مختلف
بخشهای عملیاتی و سرویسهای پشتیبانی (اگر چه این سرویسهای پشتیبانی توسط واحدهای مربوط به شرکت و یا حتی یک سازمان بزرگتر انجام گیرد).
کارکنان پیمانکاران
همکاران در فعالیتهای مشترک (نظیر قرار دادهای بیع متقابل) تهیه شرح وظایف بهداشت، ایمنی و محیط زیست، بستگی به طبیعت کاری و ساختار سازمانی هر شرکت دارد. به عنوان مثال:nمدیریت ارشد- مسئولیت توسعه، تخصیص منابع، بررسی مجدد و پیروی کردن از خط مشی را بعهده دارد.
مالی
توسعه و برقراری یک روش اجرائی حسابداری که قادر باشد هزینهها و منافع حاصل از پرداختن به بهداشت، ایمنی و محیط زیست را تعیین کند.
وظایف اختصاصی مدیران واحدهای عملیاتی /بازرگانی (نظیر عملیات، حفاری، تولید ، اکتشاف، مهندسی ، خدمات، بازاریابی، امور پیمانها، تحقیق و توسعه، خرید مهندسی نفت، امور حقوقی، مالی و کارکنان) استقرار نظام مدیریت بهداشت، ایمنی ، محیط زیست در حوضه مسئولیتهای خود (با مشارکت کارکنان) و ارتباط دوسویه موثر و همچنین اجراء برنامههای آموزشی برای بهداشت، ایمنی و محیط زیست میباشد.
2-3- نماینده (نمایندگان) مدیریت: نماینده یا نمایندگان بایستی از سوی مدیریت تعیین گردیده و مسئولیتها، اختیارات و وظایف ایشان نیز برای ایجاد هماهنگی لازم برای استقرار و حفظ و نگهداری نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست مشخص گردد. و این نمایندگان بایستی در مقابل مدیریت ارشد سازمان پاسخگو باشند. ولی، این انتخاب هیچگاه منافی مسئولیت فردی مدیران صف برای استقرار نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست در حیطه نظارتشان نمیباشد.
از سوی مدیریت تعیین می شود.nمسئول هماهنگی استقرار و تداوم نظام HSE است.
باید در برابر مدیریت پاسخگو باشد.n باید اطلاعات کافی از فعالیتهای شرکت و مباحث HSE آن داشته باشد.n باید ارتباط تنگاتنگ با مدیران صف در تمامی مشاغل و فرایندها داشته باشد.
وظایف دیگر وی موجب تضعیف وظایف HSE وی نگردد.
3-3 منابع مدیریت ارشد بایستی برای اطمینان از عملکرد مؤثر نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست، منابع کافی به این امر اختصاص دهد تخصیص منابع بایستی به گونهای انجام گیرد که تمامی بخشهای نظام مدیریت HSE از آن منتفع گردند، برخی از موضوعات مشمول این بخش عبارتند از:
4-3 شایستگی و صلاحیتتعیین روشهایی که وظایف باید بر اساس آنها انجام گیرد. تعیین صلاحیتها(تواناییها، مهارتها،دانش مورد نیاز) انتخاب کارکنان مناسب فراهم نمودن آموزش در صورت نیاز بررسی مجدد عملکردرویهها و سیستمهای اطمینان از صلاحیت نظامدار و مستند به ما کمک می کند تا فرایندهای زیر به سادگی انجام گیرد:
تعیین الزامات مربوط به شایستگی در فعالیتها
تعریف و ثبت معیارهای شایستگی
چگونگی انتخاب افراد براساس معیارهای تعیین شده
مستند نمودن و گواهی نمودن شایستگی هنگامی که نیاز میباشد.
تعیین جنبههائی که کارکنان هنوز به شایستگی دست نیافتهاند.
آموزش افراد برای افزایش سطح صلاحیت در حوزه کاری ایشان
ارزیابی مجدد صلاحیت کارکنان در فواصل زمانی معین
ارزیابی صلاحیت پس از تغییر شغل یا، فعالیت جاری و یا انتقال تکنولوژی جدید آموزش شرکت بایستی یک روش اجرائی برای اطمینان و افزایش صلاحیت از طریق تعیین نیازهای آموزشی و فراهم نمودن آموزشهای لازم برای تمامی پرسنل داشته باشد.
5-3 پیمانکاران
باید یک روش اجرایی وجود داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که HSE پیمانکاران در قالب یک نظام مدیریت با الزامات سازگار می باشد.
روشهای اجرایی باید تسهیل کننده روابط پیمانکاران با شرکت و نیز سایر پیمانکاران باشد.در روش اجرایی بایستی توجه خاصی به موارد ذیل داشته باشیم:
انتخاب پیمانکاران، (علاوه بر سایر موارد) بایستی پس از ارزیابی دقیق خطمشی HSE، شیوه اجراء و کفایت نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست ایشان و متناسب بودن آن با ریسکهای موجود در خدماتی که به ایشان محول گردیده، انجام گرید.
ارتباط مؤثر عناصر کلیدی نظام مدیریت شرکت، و استانداردهای کاری و حفاظت از محیط زیست مورد انتظار از پیمانکارا، بیانگر اهداف و معیار کارآئی اجراء HSE است، که مورد توافق قرار میگیرد.
تبادل اطلاعات بین پیمانکاران و شرکت در زمینههائی که میتواند بر موضوعات HSE هر یک از طرفین تأثیر داشته باشد.
هر پیمانکار بایستی یک برنامه مؤثر و مرتبط آموزشی داشته باشد که در برگیرنده ثبت سوابق و همچنین روش اجرائی برای ارزیابی دورهای جدید مورد نیاز است
تعریف روشهائی برای پایش و ارزیابی عملکرد پیمانکاران در زمینه اهداف و معیار عملکرد HSE.