مقدمه:
ايمني آتشسوزي يکي از مهم‌ترين مسائلي است که در طراحي و اجراي ساختمان بايد مورد توجه قرار گيرد. با توجه به رويکرد فعلي صنايع ساختمان به استفاده از انواع فرآورده‌هاي مدرن و با توجه به اين که بسياري از آنها اشتعال‌پذيرند، بيش از پيش لازم است اصول ايمني آتشسوزي در مراحل مختلف ساخت و ساز به دقت درنظر گرفته شود.
بخش آتش و ساختمان مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن با انجام پژوهشهاي کاربردي و ارائه خدمات فني در جهت کاهش خسارات جاني و مالي ناشي از آتشسوزي در ساختمان تلاش مي‌نمايد. اين بخش دبيرخانه کميته ISIRI/TC21 (تجهيزات حفاظت در برابر آتشسوزي و خاموش‌کننده‌هاي آتش) و کميته ISIRI/TC 92 ( ايمني در برابر آتش) را بر عهده دارد.
هدف اصلي بخش آتش و ساختمان، تأمين ايمني جاني و مالي در برابر خطرات آتشسوزي است.
فعاليتهاي بخش آتش و ساختمان:
محورهاي اصلي فعاليتهاي اين بخش در حال حاضر به شرح زير ميباشد:
1ـ انجام پروژه‌هاي تحقيقاتي با هدف ارتقاء ايمني ساختمانها در برابر آتش و کاهش خطرات جاني و مالي ناشي از آتشسوزي، شامل :
الف ـ تحقيقات راهبردي در زمينه ايمني در برابر آتشسوزي به منظور شناسايي مشکلات و تلاش در جهت رفع آنها به وسيله پژوهشهاي کاربردي
ب ـ تهيه استانداردها، مقررات، دستورالعمل‌هاي اجرايي و راهنماهاي مربوط به ايمني ساختمانها در برابر آتش
پ ـ تحقيقات به منظور اصلاح خواص مواد، مصالح و سيستم‌هاي ساختماني در برابر آتش به منظور جلوگيري از اشتعال، ايجاد تأخير در گسترش آتشسوزي و افزايش مقاومت اجزاي ساختمان در برابر آتش
ت ـ مطالعه و بررسي جنبه‌هاي طراحي معماري به منظور جلوگيري از گسترش آثار آتشسوزي (حرارت و دود ) در فضاهاي مختلف ساختمان ، تأمين راههاي خروج مناسب براي نجات افراد، در اختيار گذاشتن جزئيات اجرايي مناسب براي ايمني ساختمان در برابر آتش و ساير فعاليتهاي مشابه.
ث ـ بررسي ارتقاء ايمني جاني و مالي در برابر آتش‌سوزي‌هاي احتمالي در ساختمان به وسيله سيستم‌هاي خودکار کشف و اطفاي آتشسوزي،
ج ـ بررسي‌هاي تحليلي آمار آتشسوزي با همکاري سازمان آتشنشاني
2ـ تعيين مشخصات و رفتار مواد، مصالح و اجزاي ساختماني و نيز وسايل مورد استفاده در ساختمانها در برابر آتش به وسيله آزمايشهاي استاندارد.
3ـ ارائه آموزشهاي تخصصي و عمومي در زمينه ايمني در برابر آتشسوزي، از طريق برگزاري دوره‌هاي آموزشي، سمينارها، انتشار کتب، جزوات و نشريات مختلف.
4ـ صدور گواهينامه‌ها، تائيديه ها و نظريه‌هاي فني براي محصولات ساختماني طبق مقررات و استانداردهاي مربوطه با امکانات موجود.
مواردي از قبيل بررسي رفتارهاي انساني در هنگام آتشسوزي، ديناميک گسترش آتشسوزي، مدلهاي کامپيوتري و کنترل کيفي دستگاههاي کشف و اطفاء در آينده با گسترش امکانات و نيروهاي فني جزو برنامه‌هاي بخش قرار خواهد گرفت.
حفاظت ساختمان در مقابل حريق:
ايران ، در يک منطقه با خطر بالاي لرزه‌خيزي قرار دارد. توسعه شهري و صنعتي، در چند دهه اخير، ميتواند ابعاد خطرهاي جاني و مالي ناشي از زمين‌لرزه را گسترش دهد. از جمله اين خطرات، حوادث حريق ناشي از زمين‌لرزه خصوصاً در مناطق شهري و صنعتي است. از دلايل عمده وقوع حريق پس از زمين‌لرزه، مي‌توان اشکالات به وجود آمده در سيستم‌هاي حرارتي و الکتريکي، شکست خطوط لوله‌هاي گاز يا نفت و اشتعال منابع شيميايي را نام برد. همچنين از دلايل گسترش اين آتش‌سوزي‌ها مي‌توان بي‌نظمي، تأخير در کشف و اطفاي وقايع اوليه آتشسوزي، قطع شبکه آبرساني، جريان باد و مشکلات گروه‌هاي آتشنشاني را ذکر نمود. براي پيشگيري از اين مشکلات، نياز به انجام تحقيقات در خصوص حفاظت ساختمانها و شهرها در برابر حريق، تدوين استانداردها و ضوابط ايمني حريق ، برنامه‌ريزي مديريت بحران، ارائه آموزشهاي عمومي و تخصصي ، تجهيز ساختمانهاي مهم با وسايل خودکفاي کشف و اطفاي حريق و افزايش امکانات آتشنشاني است. همچنين ارتقاي ايمني ساختمانها در برابر حريق، در حالت عادي به افزايش سطح ايمني حريق در زمان حوادث غيرمترقبه، مانند زمين‌لرزه کمک جدي خواهد نمود.
مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن در اين زمينه چاپ يک آگاهينامه فني را در دست اقدام دارد (به فهرست انتشارات مرکز مراجعه فرماييد).
بررسي خواص برخي اندودهاي گچي مقاوم در برابر آتش
در اين پروژه تحقيقاتي (که در سالهاي 1376 و 1377 انجام گرفته است) امکان ساخت پوششهاي محافظ در برابر آتش از خميره گچ و پرکننده‌هاي مختلف شامل سبکدانه‌هاي پرليت، ليکا ، سرباره کوره آهنگدازي، پوکه معدني، و پودر ميکروسيليس مورد بررسي قرار گرفته است. هر يک از اين پرکننده‌ها به طور جداگانه و به نسبتهاي مختلف با گچ مخلوط شد. در اين مرحله تنها ترکيبات دوتايي مورد نظر بوده است.
از آنجا که در زمان انجام پروژه آزمايشگاههاي لازم براي تعيين مقاومت اجزاي ساختماني در برابر آتش در ايران وجود نداشت، لذا در اين تحقيق از تحليل خواص مواد تشکيل‌دهنده و ترکيبات در مقياس کوچک، که نهايتاً به بروز رفتار ماده در برابر آتش در مقياس بزرگ مي‌انجامد، استفاده گرديد. اين آزمايشها شامل خواص حرارتي جزء به جزء (DTA)، ترموگراويمتري (TG)، هدايت حرارتي و ديلاتومتري مي‌باشند. همچنين رفتار نمونه ها دربرابر دماي بالا در يک کوره آزمايشگاهي تا دماي حدود 1000 درجه سلسيوس مورد بررسي قرار گرفت. به علاوه خواص فيزيکي و مکانيکي نمونه‌ها آزمايش شده و با استانداردهاي معتبر مقايسه گرديد.
نتايج آزمايشها نشان مي‌دهد که در کل، افزودن سنگدانه‌هاي پرليت و ليکا باعث بهبود خواص حرارتي و افزايش مقاومت آنها در برابر آتش ميگردد. از نظر فيزيکي و مکانيکي محدوديتهايي در نسبت افزايش اين سنگدانه‌ها وجود دارد که در مورد ليکا اين محدوديت بيشتر است. در نمونه‌هاي حاوي سرباره نيز رفتار نسبتاً رضايت‌بخشي مشاهده گرديد. در عين حال، چگالي نمونه‌ها با استفاده از سرباره افزايش مي‌يابد. به علت عدم توليد سرباره سبک در کارخانه ذوب آهن ايران استفاده از اين نوع سرباره مقدور نگرديد. نمونه‌هاي حاوي پوکه معدني و پودر ميکروسيليس نسبت به ساير نمونه‌ها خواص قابل توجهي نشان ندادند.
تحقيقات بعدي در زمينه بهبود فرمولاسيون با ترکيبات حاوي بيش از دو جزء و بهبود خواص مکانيکي به وسيله مواد افزودني صورت گرفت. بهترين دانه‌بندي سنگدانه‌ها، کارپذيري اندودها، نسبت آب به ملات، نسبتهاي مختلف مواد، چسبندگي اندود فلز و روش اجراي روي سطوح مختلف براي نيل به پوشش بهينه مقاوم در برابر آتش حائز اهميت‌اند که تحقيقات بر روي آنها بايد مورد توجه قرار گيرند.
برخي از ويژگيهاي رنگهاي پف‌کننده ضدحريق
استفاده از پوششهاي محافظ، مهم‌ترين و رايج‌ترين روش براي محافظت سازه‌ها در برابر آتشسوزي است. از جمله چندين دهه است که در بسياري از کشورها براي محافظت ساختمانها در برابر آتش، در هر دو زمينه ديرسوزکنندگي و افزايش مقاومت در برابر آتش از رنگهاي پف‌کننده استفاده ميشود. اين گزارش دربرگيرنده نتايج پروژه‌اي است که در زمينه “رنگهاي پف‌کننده ضدحريق” در مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن، انجام شده و در آن به مکانيسم عملکرد، ترکيبات شيميايي تشکيل‌دهنده، نکات اجرايي، روشهاي کنترل کيفي، و نتايج آزمايش بر روي تعدادي از رنگهاي موجود در کشور پرداخته شده است.
ابتدا مباني رفتار حريق در ساختمان و آزمايشهاي آتش توضيح داده شده است. سپس به رنگهاي پف‌کننده محافظ حريق ، تاريخچه توسعه، ترکيبات تشکيل‌دهنده و آزمايشهاي کنترل کيفي انها پرداخته شده است. ارزيابي کيفي اين پوششها از دو جنبه اصلي رفتار در برابر آتش و دوام صورت مي‌گيرد که براي هر دو مورد، انتظارات فني و روشهاي آزمايش بخصوص بر اساس سيستم‌هاي آلمان و بريتانيا مورد بحث قرار گرفته است.
در اين پروژه بر روي تعدادي از رنگهاي محافظ حريق موجود که در کشور تهيه شدند، آزمايشهايي در مقياس کوچک صورت گرفت. اين آزمايشها بر روي تعدادي ورق و تير محافظت شده در يک کوره صورت گرفته و تغييرات دمايي آنها بررسي گرديد. در بين آزمايشهاي انجام شده، در بهترين حالت، مقاومت ورق آزمايش شده به ميزان بيست و يک دقيقه بهبود نشان داد. گزارش پروژه توسط مرکز منتشر شده است.
برخي از ويژگيهاي رنگهاي پف‌کننده ضد حريق:
استفاده از پوششهاي محافظ، مهم ترين و رايج‌ترين روش براي محافظت سازه‌ها در برابر حريق است. از جمله چندين دهه است که در بسياري از کشورها براي محافظت ساختمانها در برابر آتش ، در هر دو زمينه ديرسوزکنندگي و افزايش مقاومت در برابر آتش از رنگهاي پف‌کننده استفاده ميشود. اين گزارش دربرگيرنده نتايج پروژه‌اي است که در زمينه “رنگهاي پف‌کننده ضد حريق” در مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن، انجام شده و در آن به مکانيسم عملکرد، ترکيبات شيميايي تشکيل‌دهنده، نکات اجرايي، روشهاي کنترل کيفي، و نتايج آزمايش بر روي تعدادي از رنگهاي موجود در کشور پرداخته شده است.
ابتدا مباني رفتار حريق در ساختمان و آزمايشهاي آتش توضيح داده شده است. پوششهاي محافظ حريق را مي‌توان به طور کلي به دو دسته ديرسوزکننده و مقاوم حريق تقسيم نمود. در اين پروژه به رنگهاي پف‌کننده محافظ حريق ، تاريخچه توسعه، ترکيبات تشکيل‌دهنده و آزمايشهاي کنترل کيفي انها پرداخته شده است. ارزيابي کيفي اين پوششها از دو جنبه اصلي رفتار در برابر آتش و دوام صورت مي‌گيرد که براي هر دو مورد، انتظارات فني و روشهاي آزمايش بخصوص بر اساس سيستم‌هاي آلمان و بريتانيا مورد بحث قرار گرفته است.
در اين پروژه بر روي تعدادي از رنگهاي محافظ حريق موجود که در کشور تهيه شدند، آزمايشهايي در مقياس کوچک صورت گرفت. اين آزمايشها بر روي تعدادي ورق و تير محافظت شده در يک کوره صورت گرفته و تغييرات دمايي آنها بررسي گرديد. در بين آزمايشهاي انجام شده،در بهترين حالت، مقاومت ورق آزمايش شده به ميزان بيست و يک دقيقه بهبود نشان داد.
تعيين انتظارات عملکردي و روش طبقه‌بندي براي مصالح و فرآورده‌هاي ساختماني از نظر حريق:
مشخصات مصالح و فرآورده‌هاي ساختماني از نظر ايمني حريق يکي از اطلاعات مورد نياز طراحان، مهندسان ساختمان و توليدکنندگان صنعتي در فرآيند برنامه‌ريزي، طراحي و اجراي ساختمان به شمار مي‌رود. در اين زمينه دسترسي به روشي براي تعيين الزامات فني و طبقه بندي مصالح از نظر خطر حريق ضروري است. در اين نوشتار پس از مرور ادبيات علمي و شرح آخرين دستاوردهاي بين‌المللي در اين زمينه، يک روش براي تعيين انتظارات عملکردي از فرآورده‌هاي ساختماني از نظر ايمني حريق پيشنهاد شده است. براي اين کار ابتدا گروه‌بندي اجزاي ساختماني بر اساس گروه‌بندي ساختاري ـ غيرساختاري تدوين و استفاده شده و سپس انتظارات عملکردي ايمني حريق از اجزاي ساختماني با توجه به جايگاه آنها در اين گروه‌بندي ارائه گرديده است. همچنين پارامتر‌هاي کنترل اين انتظارات براي هر گروه به صورت يک جدول کاربردي تدوين و ارائه شده است. در پايان در مورد طبقه‌بندي مصالح از نظر حريق، استفاده از روش جديد ارائه شده توسط اتحاديه اروپا در سال 2000و2 ميلادي با ذکر دلايل پيشنهاد گرديده است.
محافظت سازه‌ها در برابر حريق به وسيله برخي اندودهاي مقاوم دربرابر آتش:
در اين مقاله نتايج تحقيقات در زمينه اندودهاي مقاوم در برابر آتش که در آزمايشگاههاي مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن به صورت آزمايشگاهي توليد شده‌اند ارائه شده است. اندودهاي مختلف با استفاده از نسبتهاي متفاوت از چسباننده گچ، و سبکدانه‌هاي ليکا، پرليت، ميکروسيليس ، پوکه معدني و سرباره ساخته شده و مشخصات فيزيکي، مکانيکي و حرارتي آنها آزمايش و مورد مطالعه قرار گرفت. براي ارزيابي مقاومت نمونه‌ها در برابر آتش اساساً از روشهاي آناليز حرارتي و بررسي رفتار آنها در کوره‌هاي آزمايشگاهي استفاده شد. همچنين با توجه به نمونه ها آزمايش شده و با استانداردها مقايسه شده است. نمونه‌هاي ساخته شده با پرليت خواص مناسبي از نظر حرارتي، فيزيکي و مکانيکي نشان دادند و با در نظر گرفتن جميع جهات رفتار بهتري از ساير نمونه‌ها داشتند. در مورد ليکا بروز خواص مطلوب با کاهش سريع خواص مکانيکي همراه بود. نقطه ضعف اصلي سرباره، وزن مخصوص بالاي سرباره توليد ذوب آهن اصفهان ميباشد و مانند بسياري از پژوهشهاي ديگر لزوم مطالعه جهت تغيير فرآيند توليد سرباره به منظور کاهش وزن مخصوص آن را نشان مي‌دهد. نمونه‌هاي ساخته شده با پوکه معدني و ميکروسيليس نسبت به ساير نمونه‌ها خواص مطلوبي از خود نشان نداند.
وسايل مورد نياز در موقع آتش سوزي و زلزله در ساختمان
1. جعبه کمکهاي اوليه شامل باند و گاز، ابزار استريل، پماد سوختگي، آنتي بيوتيک، آسپرين، يک قيچي کوچک، قطره چشمي، و داروهاي مورد نياز که هر کدام از اعضاي خانواده بطور معمول در آن استفاده مي کنند.
2. يک درفتر يادداشت، شامل شماره تلفن هاي ضروري مراکز امداد و نجات چراغ قوه و باتريهاي تازه
3. راديوي ترازيستوري با باتري هاي شارژ شده.
4. يک کپسول کوچک آتش خاموش کن
5. دستکش ضخيم و کفش سبک
6. وسايل بهداشت فردي مانند حوله، صابون، مسواک، خمير دندان، پودر شوينده، دستمال
7. انبردست و پيچ گوشتي، بيل و يک کلنگ کوچک
8. آب حداقل 4 ليتر آب براي هرکدام از افراد در يک ظرف نشک ذخيره کنيد. ظرفها بايد بصورت مرتب از نظر تازگي و سلامت کنترل شده و تعويض شونده.
9. مواد غذايي، شامل براي سه روز بر اساس تعداد اعضاي خانواده مانند غذاهاي کنسروي، کمپوت، بيسکويت، آب نبات و غيره.
توصيه هاي ايمني قبل از زلزله و آتش سوزي در منزل
با يادگيري توصيه هاي ايمني و بکار گيري آنها هر شخص قادر است که زندگي خود و خويشاوندان خود را در برابر خطرات زلزله حفظ نمايد.
برآوردهاي ايمني
آسيب پذيري منزل خود در برابر زلزله را برآورد نماييد. آتشسوزي که از زلزله حاصل ميشود، ميتواند در اثر شکستگي لوله هاي روغن و گاز و يا جدائي در اتصالات آنها اتفاق بيفتد. بنابراينبايد گرم کن و ساير تجهيزات نفت سوز و گازسوز را با پيچ و مهره و بقيه وسايل موجود در جايشان محکم ببنديد و در صورت امکان از اتصالات انعطاف پذير استفاده کنيد.
شما بايد اشياء سنگين مانند کتابخانه ها، گلهاي آوبزان و چراغها را در جاي خود محکم کنيد.
اشياء سنگين و بزرگ را در رديفهاي پايين قفسه ها قرار دهيد و وسيايل را بر اساس آيين نامه هاي ايمني به ديوار متصل نماييد [ البته در ايران براي اينگونه موارد آيين نامه اي وجود ندارد و معمولا بر اساس تجربه صنعتکاران انجام ميپذيرد و يا در صورت امکان بايد از آيين نامه هاي ساير کشورها استفاده شود].
لوازم سنگين و بلند منزل مانند يخچال و فريزي، کمدهاي ديواري بلند و قفسه هاي کتاب بعنوان اشياء غير ايمن به حساب ميآيند که بايد آنها را در محل خود محکم ببنديد. اگر آنها ايمن نيستند بايد در هنگام زلزله از آنها دور شويد.
· لوله هاي آبگرمکن، و سقفهاي شيرواني را چک کنيد و احتمال افتادن آنها به هنگام زلزله را کاهش دهيد. بايد مواظب اشياي موجود در قسمتهاي خارجي ساختمان مانند کولر و گياهان آويزان در کنار پنجره ها باشيد و آنها را کاملا ايمن نماييد يا به جاي ديگري منتقل نماييد.
در امر ساخت و ساز و همچنين بازسازي ساختمانهاي قديمي براي کاهش خطرات زلزله بايد بر اساس آيين نامه هاي ساختماني عمل نماييد.
براي شناسايي مکانهاي ايمن، راههاي خروجي و شيرهاي اصلي آب و گاز و سويچ اصلي برق، يک نقشه از منزل خود تهيه نماييد.
کيف حاوي وسايل ضروري را در مکان مطمئني که دسترسي به آن آسان باشد، قرار دهيد و محل قرار گيري آن را به ساير اعضاي خانواده نيز اطلاع دهيد.
اعضاي خانواده بايد :
· همه اعضاي خانواده بايد نحوه قطع جريان برق و يا بستن شير فلکه اصلي آب، گاز و غيره را فرابگيرند.
· تا آنجه که ممکن است همه اعضا، کمکهاي اوليه را يادبگيرند، براي اينکه بعد از يک زلزله شديد، درمانگاهها و بيمارستانها بشدت پرازدحام خواهند شد و بنابراين دسترسي به امکانات پزشکي بسيار دشوار ميگردد.
· هر هز چندي افراد خانواده با فرض يک زلزله در منزل، به تمرين عمليات ايمني و پيشگيري در مقابل آن با همکاري اعضاي خانواده بپردازند.
· اعضاي خانواده بايد اتفاقات و تصادفات ناگوار احتمالي که ممکن در اثر زلزله در منزل روي دهد از بين ببرند براي مثال ممکن است مجبور شوند که محل خواب خود را از کنار پنجره ها دور کنند. خروجي ها و راه روها را چک کنند و اشيايي که ممکن است باعث مسدود شدن آنها شوند را به محل ديگري منتقل نمايند.
· محل دربهاي خروج اضطراري، زنگهاي اعلام خطر و کپسول آتشنشاني را بايد بدانند تا در زمان مناسب بلافاصله از آن استفاده کنند.
· از مهارت همسايگان خود اطلاع داشته باشند چرا که اين امر ميتواند تعداد روزهاي زنده ماندن تا رسيدن نيروهاي امداد را افزايش دهد.
· هر از چند گاهي بايد بحث زلزله و ساير خطرات طبيعي در خانواده مطرح شود و توصيه هاي لازم يادآوري گردد.
توصيه هاي ايمني قبل از وقوع آتش سوزي زلزله در ساختمانهاي اداري :
در صورتي که ساختمان اداري شما بدون مقاومت لازم در مقابل زلزله هاي شديد ميباشد با همکاري مشاوران و افراد خبره براي مقاوم سازي اين ساختمانها اقدام نماييد.
· قطعات دکوراسيون در سقف اتاقها را مورد بررسي قرار دهيد و در صورت نياز آنها را تعمير کنيد.
· لامپهاي مهتابي (فلورسنت) در سقف اتاقها بايد در محل خود کاملا محکم بسته شده و توسط دو سيم در دو انتها مهار شوند.
· چراغها بايد بصورت کاملا مطمئن به سقف متصل شوند.
· براي جلوگيري از افتادن کانالهاي تهويه هوا، اين قطعات بايد در محل خود به طرز صحيحي مهار شوند.
· بلندگوها که در قسمتهاي مختلف راهروها نصب شده اند، بايد محکم بسته شوند تا تکانهاي آنها به هنگام زلزله کاهش يابد. چرا که وجود آنها در ساختمان ضروري است. ( براي ارسال پيامهاي ضروري)
· محل قرار دادن سيستم هاي مخابراتي و ارتباطي بايد بدقت بررسي شود و از ايمني آنها اطمينان حاصل گردد.
· برقرري سيستم ارتباطي داخل ساختمان از طريق تلفنهاي بيسيم و قابل حمل در هر قسمت عمل جمع آوري اطلاعات از افراد و وضعيت محل را به راحتي امکان پذير ميسازد.
· کپسولهاي آتشنشاني به همراه راهنماي استفاده از آنها در فواصل معيني قرار دهيد و کارمندان را از محل آنها آگاه سازيد.
· مکانهاي آسيب پذير داخل ساختمان از قبيل آزمايشگاهها و کارگاهها را شناسايي کرده و آنها را ايمن نموده و اشياء را در محل خود ثابت نماييد.
· در تمام طبقات و اتاقها ليست اسامي کارمندان را تهيه نماييد.
· نقشه اي از تمام مکانهاي مهم، اتاقها، راهروها، راه پله ها و موقعيت انبارها تهيه نماييد.
· ليستي از تمام دارايي ها و وسايل قسمتهاي مختلف براي برآورد خرابي هاي احتمالي پس از زلزله تهيه نماييد.
· ليستي از شماره تلفنهاي ضروري شامل آتش نشاني، بيمارستانها و درمانگاهها تهيه نماييد.
· با همکاري کارمندان در بخشهاي مختلف تجهيزات اداري حجميم مانند کامپيوترها و دستگاههاي کپي را با بستهاي فلزي و يا کمربندهايي ببنديد، چرا که احتمال جابجايي آنها بهنگام زلزله وجود دارد و ممکن است باعث انسداد دربها و راههاي خروجي شوند.
· با همکاري کارمندان قفسه ها، فايلها و کتابخانه ها را بصورت مناسبي به ديوار متصل نماييد.
· اشياء سنگين را در قفسه هاي بايگاني قرار ندهيد چرا که احتمال سقوط آنها وجود دارد.
· از کارمندان بخواهيد که ميزهاي کار خود را در کنار پنجره ها و يا زير لامپها و اشياء آويزان قرار ندهند.
· پارتيشن ها را در مکان خود با بست فلزي ببنديد.
· مطمئن شويد که کارمندان درب فايلها را وقتي که استفاده نميکنند، قفط کنند.
· با هم همکاري نماييد، اشيايي مانند گرم کن که احتمال اشتعال آنها وجود دارد را کنترل نماييد.
· بايگاني و انبار نقاطي هستند که بدليل وجود اشياء قابل اشتعال در آنها مستعد آتشسوزي بعد از زلزله شديد هستند.
· سعي نماييد مواد قابل اشتعال مانند روغن و گاز را از وسايلي مانند کاغذ، کيسه پلاستيکي و کارتن ها دور نگه داريد و اقدامات احتياطي در مقابل آتشسوزي را در اين مکانها انجام دهيد و نيز تجهيزان اتفاء حريق در آنها نصب نماييد.
· از آنجا که آزمايشگاه محل نگهداري مواد خطرناک و قابل اشتعال است، لازم است که توصيه هاي ايمني را مانند بايگانيها و انبارها در آزمايشگاه هم در نظر بگيريد. همچنين حتما مواد آزمايشگاهي خطرناک و قابل اشتعال را در ظروف پلاستيکي و نشکن قرار دهيد.
شکل: نمونه واژگوني فايلها و باز شدن کشو کمد بايگاني در زلزله بم
محل عکس : فرمانداري شهرستان ( همان اتاقي که لرزه نگار در آن قرار داشت)
همه کارمندان بايد :
· همه کارمندان بايد طراحي راههاي فرار دپارتمان خود را مطالعه کنند.
· وقتي که وارد اتاقي ميشوند بايد تمام راههاي فرار، محل کپسول آتش خاموش کن و همچنين جعبه کمکهاي اوليه را کاملا بدانند.
· وقتي از يک بخش به بخش ديگري منتقل ميشوند بايد پله ها و پله هاي اضطراري را بشناسند.
· کارمندان بايد وسايل شخصي و ضروري خود را به همراه يک جفت کفش در يک جعبه جداگانه، درداخل کمد خود قرار دهند تا به آساني به آن دسترسي داشته باشند.
· تمام شماره تلفنهاي ضروري را روي يک کارت همواره در کيف پول خود داشته باشند.
· زير ميز هميشه بايد يک مکان مشخص (180 سانتيمتر مربع) براي لحظه خطر وجود داشته باشد.
· نکات زير بسيار مهم هستند:
o آموزشهاي ضروري کمکهاي اوليه با همکاري هلال احمر
o تشويق کارمندان به شناخت دقيق کليه مکانهاي ساختمان، مخصوصا مکانهاي نا امن و راههاي اضطراري
o آموزش استفاده از آتش خاموش کن به کارمندان و نحوه خاموش کردن آتش با آنها
o آگاه کردن کارمندان از محل تجهيزات آب، گاز، و الکتريسيته براي قطع جريان آنها در مواقع ضروري.