تاریخچه افشانگرهای ESFR
افشانگرهای ESFR یا زود اطفاءکننده‌های واکنش سریع به‌درستی بعنوان بهترین سرمایه گذاری و راهکار در اطفاء حریق انبارهای کالا مطرح گردیده است. استفاده از این نوع از افشانگرها به سال 1980 میلادی برمی گردد که از آن زمان به بعد، این نوع از افشانگرها بعنوان یکی از روش‌های جایگزین افشانگرهای با چیدمان قفسه ای توسعه یافتند. این سیستم‌ها با هدف اطفاء کامل حریق درحالی ارائه گردیدند که افشانگرهای متعارف تنها قادر به محدودنمودن و جلوگیری از گسترش حریق بودند. به همین دلیل برای خاموش سازی کامل حتماً نیاز به حضور مأموران آتش نشانی می بود.
اما این افشانگرها چگونه کار می کنند؟ افشانگرهای ESFR آب را 2 تا 3 برابر بیشتر از افشانگرهای متعارف پاشش می کنند و قطره های پاشیده‌شده توسط این افشانگرها، بزرگ‌تر می باشند. درنتیجه، این قطره ها با مومنتوم بیشتر نسبت به قطره های افشانگرهای متعارف، درصد بیشتری از آب را روی آتش ریخته و باعث خاموش‌شدن آتش می گردند.
مزایا
بدیهی است، درصورت مساعدبودن شرایط، استفاده از افشانگرهای ESFR دارای مزایای قابل توجهی می باشد که بعضی از این موارد، عبارتند از:
زمان نصب کمتر
کاهش پیچیدگی لوله‌کشی (بدون نیاز به لوله‌کشی به داخل قفسه‌ها)
افزایش انعطاف‌پذیری کارکردن با قفسه‌ها، بدون نگران‌بودن از آسیب‌رسانی احتمالی به افشانگرها
شناسایی سریع حریق و جلوگیری از گسترش آن
قابل‌استفاده برای محافظت از انبار کالاهای بسته‌بندی‌شده و غیربسته‌بندی‌شده
قابل‌کاربرد برای محافظت از انبار تایرهای لاستیکی، رول کاغذ، مایعات اشتعال‌پذیر و قطعات اتومبیل
طراحی‌شده برای محافظت از انبار کالاهای تا ارتفاع 2/12 متر و حداکثر ارتفاع سقف 7/13 متر
دارابودن ضریب تخلیه بالا (در مقایسه با دیگر افشانگرها، نیاز به اختلاف فشار کمتری دارد).
کاهش یا حذف نیاز به استفاده از پمپ آتش‌نشانی
کاربردها
همانطور که ذکر شد، افشانگرهای ESFR برای محافظت از کالاهای انبارشده تا حداکثر ارتفاع 2/12 متر و حداکثر ارتفاع کف تا سقف 7/13 متر کاربرد دارد. همچنین جهت محافظت از انبارهای با ارتفاع بیشتر، طرح های حفاظتی شامل ترکیبی از افشانگرهای با چیدمان قفسه ای و ESFR با هم و یا افشانگرهای با چیدمان داخل قفسه به تنهایی مناسب می باشد. ESFR جهت محافظت از دامنه وسیعی از کالاها طراحی می‌شود. این سیستم قابلیت انعطاف‌پذیری بیشتری در انبارها، در مقایسه با روش استفاده از افشانگرهای متعارف ایجاد می‌کند که مطابق با استاندارد، تنها مجاز به استفاده جهت محافظت از کالاهایی که هنگام نصب سیستم در انبار ذخیره شده بودند، می باشد و درصورت تغییر کالاهای ذخیره شده در انبار، افشانگرهای مورد استفاده، ممکن است مطابق با ضوابط استاندارد جایگزین شود. در مواردی‌که موقعیت انبارها ایجاب کند که از افشانگرهای متعارف که شامل افشانگرهای داخل‌قفسه نیز می باشد، برای محافظت ساختمان استفاده شود، مالکین ساختمان ترجیح می‌دهند که از سیستم ESFR استفاده نماید. زیرا بدلیل این که این سیستم نیاز به استفاده از افشانگرهای داخل‌قفسه را مرتفع می کند، نگرانی خاصی در مورد خراب‌شدن افشانگرها در اثر برخورد وجود ندارد. به‌علاوه، درصورت تغییر کالاهای ذخیره‌شده در انبار، به‌دلیل انعطاف‌پذیری این نوع افشانگرها از نظر قابلیت محافظت از دامنه وسیعی از کالاها، عموماً نیازی به تغییر سیستم نمی باشد.
محدودیت های سیستم ESFR
با وجود قابلیت برتر سیستم های ESFR در مهار آتش (درمقایسه با افشانگرهای متعارف که تنها حریق را قبل از رسیدن نیروهای آتش‌نشانی کنترل می کنند)، این نوع از سیستم ها دارای محدودیت های ذیل می باشد:
درصورت استفاده از قفسه های یکپارچه (solid shelving) استفاده از این نوع از افشانگرها مجاز نیست.
بین سر افشانگر و حداکثر ارتفاع کالاهای انبارشده، حداقل 36 اینچ فاصله می بایست رعایت گردد.
استفاده در اماکن ذخیره مایعات قابل اشتعال عموماً مجاز نیست.
ضوابط مربوط به فاصله این نوع از افشانگرها از موانعی مانند: سازه های سقف، کانال ها، تجهیزات روشنایی و … بسیار سخت‌گیرانه است که در هنگام طراحی و نصب، می بایست مورد توجه قرار بگیرد.
نتیجه‌گیری
سیستم های ESFR بسیاری از چالش های محافظت از انبارها را حل می کنند و استفاده از آنها، باتوجه به مزایای چشمگیرشان ازجمله: کاهش پیچیدگی سیستم و افزایش انعطاف‌پذیری و نیز کاهش هزینه ها، همواره مورد گسترش بوده است. با این حال حصول اطمینان از انتخاب نوع درست سیستم ESFR مستلزم آگاهی کامل از نوع کالاهای انبارشده و روش نگهداری این‌گونه کالاها و همچنین توجه به مفاد استانداردهای ارائه‌شده در این زمینه بوده و عدم توجه به این موارد، ممکن است منجر به عدم کارایی این سیستم گردد.